LocalTea in de Telegraaf

De uitgestrekte theeplantages in China zijn betoverend, maar de sector heeft ook een keerzijde: importeren is vervuilend en arbeidsomstandigheden zijn er verre van romantisch. Goede thee verbouwen moet toch dichter bij huis kunnen?

‍

Ondernemer Johan Jansen ging, met succes, op zoek naar de perfecte theeplant die goed gedijt in ons kikkerlandje. Om aan de Chinese kwaliteit te kunnen tippen, selecteerde hij enorm veel varianten van de ’oer theeplant’ Camellia sinensis uit allerlei theestreken. „De originele plant kun je in Nederland niet telen, veel te koud,” legt directeur Wouter Eckelmans uit. Hij staat aan het roer bij de plantage die sinds 2019 in Zundert draait. Na zeven jaar genetica verzamelen, kruisen en het groeigedrag observeren had Jansen de juiste mix gevonden, die zelfs vries kou kan overleven. Met een crowdfundingcampagne en hulp van investeerders kon hij de plantage beginnen.

‍

Thee zou in 2737 voor Christus in China zijn ontdekt doorkeizer Shen Nong, toen er bladeren van een struik in zijn water dwarrelden. De drank werd een belangrijk onderdeel van de cultuur en Jansen werd erdoor gegrepen tijdens een bezoek. „De smaak was zoveel beter dan de zakjes in onze schappen. Maar hij zag ook de lelijke kant, de koloniale invloed van de Britten- onder wie thee een exportproduct werd - werkt nog altijd door. Medewerkers zijn volledig afhankelijk van de eigenaren en maken lange dagen voor een veelte laag loon”, vertelt Eckelmans. „Lokaal verbouwen betekent dat je niets hoeft te importeren met alle uitstoot en besparingen van dien, én je hebt de arbeidsomstandigheden en het productieproces in de hand. Veel thee wordt met tak en al machinaal versnipperd. Dat is goedkoop en effectief, maar doet de smaak weinig goed.” Het juiste productieproces werd gevonden door veel te lezen en te leren van andere theemakers. Bladeren langer of korter rollen, minder heet drogen of juist een tandje erbij: elke verandering in het proces leverteen andere smaak op.

‍

Dat Jansen de smaak letterlijk te pakken had, bleek toen Localtea in 2023 een wereldwijde theecompetitie won. Localtea gebruikt een machine die de bladeren tussen twee schijven rolt, waardoor de celwanden open gaan en de etherische oliën vrijkomen. „Een ander geheim wapen is het gebruik van het bovenste blad. Daar zit de beste smaak in.” Bezoekers zijn altijd verbaasd als ze de kas binnenstappen. „De standaard eerste reactie is: ’Huh, thee uit Nederland bestaat toch niet?’ Maar iedereen vindt het leuk”, benadrukt Eckelmans. Deze merkenman kreeg, dankzij een verleden bij andere koffie- en theelabels, het vertrouwen van Jansen om Localtea in Nederland op de kaart te zetten zodat hij zelf weer kon gaan pionieren. Localtea legt nu de focus op opschalen en nieuwe melanges, want die ene plant is goed voor meer dan vijfhonderd variaties. „Zwarte en groene thee komen van dezelfde plant. Voor groene wordt het blad alleen eerst verhit om oxidatie te voorkomen en antioxidanten te behouden.”

‍

De verschillen tussen de Chinese plantages en die in Zundert zijn legio. In China liggen ze vaak in de volle zon op laag vlaktes of juist schuin op een berg, maar die hebben ze niet in Brabant. Kassen op vlakke grond wel. Stoken hoeft niet, een Nederlands zonnetje op het dak is voldoende, maar als die ontbreekt is er ook meteen een probleem. „In een natte lente kan de plant niet goed groeien. Ook heb je te maken met motten en bladluis.” De plantage van Localtea is de grootste van West-Europa, met 1,7 miljoen theeplanten en een oppervlakte van meer dan zeven hectare. Volgens Eckelmans zijn er geen andere Nederlandse partijen die voor het grote publiek zelf thee verbouwen. Wel zijn er wat kleine plantages die luxueuze thee voor restaurants produceren. Met een plantage in het Belgische Loenhout heeft Localtea de eerste stap over de grens al gezet: „Maar de focus ligt nog op Nederland.” Nóg wel, want uiteindelijk moeten er in heel Europa plantages komen.

‍

Door Jessica Numann - Telegraaf